De groeisprong: hoe Bob Dijksma (FiscFree) zijn bedrijf redde in crisistijd

Bob Dijksma was met zijn bedrijf succesvol in de ondersteuning van werkgevers met de Fiets van de Zaak-regeling, waarbij personeel met fiscaal voordeel een fiets kan kopen. Maar toen de stekker uit die regeling werd getrokken, verdween het fundament onder het bedrijf. De ondernemer vertelt hoe hij in crisistijd het businessmodel omgooide en één van de snelst groeiende bedrijven van Nederland werd. “Zonder oorlogskas hadden we het nooit gered.”

Hoe hebben de snelst groeiende bedrijven van Nederland hun groeibarrières doorbroken? In deze serie in samenwerking met De Ondernemer vertellen ondernemers uit de Top 250 Groeibedrijven over de groeisprong van hun bedrijf. Wat zijn de lessen van hun goede en foute beslissingen?

Piketpalen: 40 miljoen omzet

FiscFree ontzorgt werkgevers rond het fiscaal voordelig aanbieden van extra's voor hun personeel. Dat kan zijn de aanschaf van een fiets, fitness-abonnement of computer via de werkkostenregeling (WKR). Bedrijven betalen een kleine licentiefee voor het gebruik en de leveranciers dragen per product een percentage af. Het bedrijf uit Heerenveen (35 medewerkers) gaat als een speer. FiscFree viel in 2019 voor het vierde jaar achtereen in de prijzen bij de FD Gazellen awards voor snelgroeiende bedrijven. Het draaide zo'n 40 miljoen euro omzet in 2018. “Daar gaan we dit jaar overheen”, voorspelt eigenaar Bob Dijksma (51).

De lessen: oorlogskas en inzicht in je cijfers

Belangrijke les die Dijksma heeft geleerd is dat het aanleggen van een 'oorlogskas' kan helpen om tegenslagen op te vangen of te investeren in een nieuw bedrijfsmodel. Zijn bedrijf overleefde het 'rampjaar' 2015 dankzij zo'n buffer. De omzet stortte in terwijl de inkomsten van het nieuwe businessmodel nog onvoldoende compenseerde. Dijksma had echter een spaarpot gevuld door de eerste jaren relatief weinig dividend uit te keren en zoveel mogelijk winst terug in zijn bedrijf te stoppen. “Dat gaf ons flexibiliteit en zorgde ervoor dat we snel konden handelen. Zonder oorlogskas hadden we het nooit gered.”

Tweede les die Dijksma heeft geleerd is het belang van inzicht hebben in je cijfers. “Als je precies weet hoe het staat met je cashflow en wat per product de kosten en marges zijn, kom je niet voor verrassingen te staan. Je kunt dan uit tekenen wanneer je kunt investeren en op welke producten je bijvoorbeeld marketingacties kunt loslaten, omdat ze het meeste marge opleveren.”

Pioniersfase: van vader op zoon

Het bedrijf werd in 2006 opgericht als Nationale Fiets Projecten door de vader van Bob Dijksma. Hij zag een gat in de markt rond de ondersteuning van bedrijven die voor personeel een fiscaal voordelige fiets wilden aanbieden met de Fiets van de Zaak-regeling. Toen zijn vader na vijf jaar met pensioen wilde, begon het bij Dijksma te kriebelen. Hij werkte bij een bank als hoofd commerciële zaken MKB en had in die hoedanigheid veel met ondernemers te maken: “Het bedrijf had de eerste moeilijke jaren overleefd en stond er financieel goed voor. Ik dacht: als ik ooit een eigen zaak wil, is dit mijn kans.” Dijksma zegde zijn leaseauto, secretaresse en goede salaris vaarwel en ging bij Nationale Fiets Projecten aan de slag. Er werkten toen vier personeelsleden. Of hij dat spannend vond? “Zeker. In één klap moest ik alles zelf doen: van marketing tot personeelszaken en financiële planning. Gelukkig nam ik redelijk wat bagage mee vanuit de bank en mijn studie bedrijfseconomie.” Dijksma voerde veranderingen door in de organisatiestructuur en bedrijfscultuur. Waar zijn vader nadruk legde op controle, gaf hij medewerkers meer eigen verantwoordelijkheid. Als gevolg daarvan werden medewerkers zelfstandiger en ondernamen ze meer initiatieven. “Ik wilde dat de organisatie niet alleen van mij afhankelijk was.”

Paspoort

Naam ondernemer: Bob Dijksma (51)
Thuis: getrouwd, twee dochters
Bedrijf: FiscFree
Opgericht in: 2013
Omzetgroei in 2018: 25%
Voorbeeld: “Mijn vader. Wat ik van hem heb meegekregen: goed op de kosten letten en geen gekke bokkensprongen maken.”
Laatst gelezen boek: “Ik lees graag autobiografieën van topsporters en topondernemers. Van tennisser Andre Agassi tot Virgin-oprichter Richard Branson. De parallel? Focus: het streven om op één vlak uit te blinken en je niet laten afleiden. Je kunt beter in één ding heel goed worden dan vijf dingen een beetje kunnen.”
Houdt zich naast werk en gezin bezig met: “Reizen en sporten: hockey, voetbal, tennis, maar skiën staat bovenaan. Vorig jaar ben ik wezen heli-skiën in Canada, waarbij je met een helikopter op een bergrug wordt afgezet. Ontzettend gaaf.”

Het kantelpunt: dramatische beslissing

Nationale Fiets Projecten groeide gestaag in de jaren na Dijksma's aantreden. Zo'n duizend bedrijven van middelgrote bedrijven tot multinationals als Shell sloten zich aan. Totdat het kabinet in 2012 plotsklaps een dramatische beslissing nam: de Fiets van de Zaak-regeling werd per 1 januari 2015 afgeschaft. “De regeling was door de jaren heen wel aangepast, maar afschaffing zagen we niet aankomen. Daarmee verdween het fundament onder ons bedrijf.”

De ondernemer zag zich voor de uitdaging gesteld om het businessmodel volledig om te gooien. Of hij daarvan heeft wakker gelegen? “Nee. Het was even slikken, maar we stonden er financieel goed voor en hadden genoeg tijd om een alternatief te verzinnen. Ik heb er altijd op vertrouwd dat we het gingen redden.” Bij het personeel ontstond echter paniek. Medewerkers vroegen zich af: heb ik volgend jaar nog wel een baan?

En door: crisis afgewend

Dijksma temperde de onzekerheid door bijeenkomsten te organiseren waarin hij openheid van zaken gaf en zijn vertrouwen uitsprak over de toekomst. De ondernemer besloot zijn pijlen te richten op de nieuwe werkkostenregeling (WKR) die in de plaats kwam voor de Fiets van de Zaak-regeling en 28 andere regelingen. Volgens de nieuwe regeling krijgen werkgevers een potje waarmee ze werknemers fiscaal voordelig extra's kunnen bieden. Niet alleen met de aanschaf van een fiets, maar ook bijvoorbeeld een fitnessabonnement, computer of telefoon. “Het bleek voor werkgevers lastig te bepalen of ze aan de spelregels voldoen. Besteden ze bijvoorbeeld meer dan 1,2 procent van de fiscale loonsom, dan volgt een forse naheffing.”

Dijksma begon in 2013 FiscFree, een nieuwe BV die zich richtte op het aanbieden en monitoren van WKR-budgetten voor werkgevers, met een portal dat keuze biedt uit meerdere productgroepen. Het businessmodel was in de basis gelijk aan dat van Nationale Fiets Projecten, met een licentiefee voor de gebruikers en toeleveranciers. Dat ging echter niet zonder slag of stoot. Het nieuwe, complexere portal (vanwege het bredere aanbod aan producten) haperde soms in de opstartfase. “Verwachtingsmanagement was toen belangrijk. We hebben aan onze eerste klanten duidelijk gemaakt dat de portal in een pilotfase zat. Omdat de oude regeling pas in 2015 werd afgeschaft, hadden we gelukkig voldoende tijd om bugs op te lossen.” Eind 2014 stortte de omzet zoals verwacht in. In 2015 draaide het bedrijf break even om vanaf 2016 gestaag te groeien met 30 procent op jaarbasis. Gedwongen ontslagen bleven uit. De crisis was afgewend.

Doorslaggevende succesfactor? De financiële robuustheid van het bedrijf, aldus Dijksma. Het nieuwe project werd uit eigen zak betaald. “We hadden in de goede jaren een 'oorlogskas' opgebouwd waarmee we konden investeren in crisistijd. Het bedrijf had de laatste jaren behoorlijk verdiend en relatief weinig dividend uitgekeerd. We lieten de winst dus grotendeels in het bedrijf zitten.” Dijksma investeerde in relatief weinig in marketing en gebruikte zijn middelen zoveel mogelijk voor de nieuwe online applicatie waarmee uiteindelijk het geld verdiend moest worden. In plaats van salesmensen te moeten ontslaan, kon Dijksma ze naar bestaande klanten sturen om de producten van het nieuwe FiscFree aan te bieden. “De reacties waren positief, want de werkgevers moesten met het wegvallen van de Fiets van de Zaak-regeling ook op zoek naar een alternatief. Bovendien hadden ze al ervaring opgedaan onze service.”

Nog een succesfactor: goed inzicht in de cijfers. “We hebben zowel in de bemensing van onze financiële afdeling als in de systemen verbeteringen doorgevoerd, waardoor onze financiële structuur aanzienlijk is verbeterend. Op de boekhouding heb ik een financial controller aangenomen die ervoor zorgt dat we altijd up to date zijn qua cijfers. Elke vrijdagmiddag worden standaard de relevante cijfers doorgestuurd; van het aantal bestellingen tot de omzet en de marge. Ik weet dus van ieder product wat we verkopen en overhouden per bestelling. Dat helpt ons een gezond resultaat te realiseren. Omzetgroei is niet zo spannend, het gaat mij om de groei in winst.”

What's next: grotere marktdominantie

“We zijn nu vijf jaar bezig met FiscFree. Over vijf jaar wil ik in omzet minimaal zijn verdubbeld. We hebben de maatschappelijke wind in de zeilen. Het wordt voor bedrijven lastiger om goed personeel aan te trekken en binnen te houden. Werknemers vinden werkgeluk en vitaliteit belangrijker. Extra's zoals lekker fitnessen of een mooie racefiets sluiten daarop aan”, zegt Dijksma. Hij heeft als doel om te groeien zonder extra personeel. Hoe? “We hebben een schaalbaar product en proberen bestellingen en processen zo veel mogelijk te automatiseren.” Dijksma richt zich vooral op grotere dominantie in de markt van bedrijven vanaf 250 medewerkers. “De meeste groeimogelijkheden liggen rond de werkkostenregeling. Daar ligt onze kracht en willen we vol gas op inzetten.” Daarnaast kijkt de ondernemer ook naar verbreding van het portfolio. “We vinden bijvoorbeeld de nieuwe leasefietsregeling die ingaat per 1 januari 2020 interessant. Die regelt dat een werkgever een fiets ter beschikking mag stellen net als een leaseauto. Als er kansen komen, laten we die zeker niet links liggen.”